Vì chúng giữ lại chức năng giúp trẻ tiêu hóa thức ăn, bảo tồn khoảng trống trong cung hàm, giúp kích thích sự phát triển của hàm và đóng vai trò trong việc phát âm. Quá trình này không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến cơ thể, mà còn tác động mạnh đến tâm lý của trẻ. Đây không chỉ là một quá trình sinh lý tự nhiên, mà nó có thể được nhắm mục tiêu thông qua can thiệp.
Khi nào thì trẻ mọc răng sữa?
Răng sữa là những chiếc răng đầu tiên mà trẻ mọc, và răng sữa thường hình thành trong xương hàm trước khi trẻ được sinh ra. Cấu trúc răng bắt đầu hình thành khi trẻ còn trong bụng mẹ. Cụ thể, thời kỳ phôi thai của răng sữa bắt đầu từ tuần thứ 6 hoặc tuần thứ 8 của thai nhi đến tháng thứ 6 sau khi trẻ chào đời, khi đó hình dáng của răng bắt đầu hình thành và xuất hiện trong miệng.
Trong một số trường hợp hiếm hoi, răng sữa mọc khi mới sinh hoặc trong tháng đầu tiên của trẻ. Những chiếc răng này được gọi là răng sơ sinh. Theo một nghiên cứu hồi cứu năm 2013 của tác giả Shubhangi Mhaske, tỷ lệ mọc răng ở trẻ sơ sinh là khoảng 1 / 2.000 đến 1 trên 3.500 trẻ sơ sinh. Những chiếc răng mới này, đa phần là răng cửa hàm dưới, có thể phải nhổ vì lỡ nuốt phải khi rơi ra ngoài có thể nguy hiểm đến đường thở của trẻ, khiến trẻ khó bú hoặc khó nuốt. gây loét dưới lưỡi.
Ngược lại, một số trẻ không mọc răng sữa dù đã qua thời kỳ mọc răng hoặc mọc ít răng hơn bình thường. Đây được gọi là chứng mất ngôn ngữ hoặc bệnh răng miệng bẩm sinh - một rối loạn hiếm gặp trong đó có các khiếm khuyết bẩm sinh ở hai hoặc nhiều cấu trúc biểu bì như răng, da, tóc, móng, tuyến nội tiết và tuyến bã nhờn. Theo một nghiên cứu hồi cứu năm 1998 của các tác giả Dhanrajani PJ, Jiffy, tình trạng này chiếm 1 trên 100.000 ca sinh. Người bệnh thường có các triệu chứng điển hình như trán lồi, mũi tẹt, môi lồi, tăng sắc tố da quanh mắt, tóc thưa, da khô nứt nẻ hay khát nước, thường xuyên cảm thấy nóng nực, bứt rứt khi hành kinh. Giai đoạn sơ sinh và 30% trẻ em tử vong trong năm đầu tiên do sốt không rõ nguyên nhân và không được điều trị kịp thời. Các biểu hiện bên trong răng bao gồm răng nanh hoặc gốc cây, trẻ bị rụng răng vĩnh viễn hoặc rụng hoàn toàn, hình dạng răng không đều, răng mọc lệch lạc thường xuyên, chậm mọc răng vĩnh viễn và tiêu xương. Vòm hoặc hở hàm ếch. Tình trạng này có 3 mức độ: trẻ thiếu dưới 6 răng, trẻ thiếu trên 6 răng và trẻ hoàn toàn không có răng. Nếu cha mẹ thấy con mình có những dấu hiệu bất thường trên thì nên cho con đi khám để phát hiện và điều trị kịp thời.
Độ tuổi mọc răng sữa ở mỗi trẻ là khác nhau. Nói chung, những chiếc răng đầu tiên bắt đầu xuất hiện khi trẻ được khoảng sáu đến chín tháng. Tất cả 20 chiếc răng sữa sẽ mọc đầy đủ trong miệng, kết thúc quá trình trẻ mọc răng khi trẻ được 3 tuổi. Sau đó, các răng rụng thứ 1 đến thứ 5 dần được thay thế bằng các răng vĩnh viễn tương ứng. Những chiếc răng thứ 6, 7, 8 bắt đầu mọc sau răng sữa và sẽ không thay thế chiếc răng sữa nào. Chăm sóc răng sữa đóng vai trò rất quan trọng vì chúng có nhiệm vụ duy trì vị trí răng vĩnh viễn mọc lên, giúp trẻ phát triển xương hàm và cung răng bình thường, hỗ trợ phát âm, dinh dưỡng và cân bằng.
Dấu hiệu khi trẻ mọc răng
Mọc răng là một quá trình sinh lý bình thường bao gồm sự di chuyển của răng trong xương hàm cho đến khi chúng trồi lên khỏi nướu và trồi lên trong miệng. Mặc dù đây là một quá trình phát triển tự nhiên ở trẻ em, nhưng tác động của quá trình mọc răng ở trẻ sơ sinh đến sức khỏe tổng thể của trẻ còn nhiều tranh cãi. Một số nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng việc mọc răng có thể kèm theo các biểu hiện khác nhau như chảy nhiều nước dãi, khó chịu, cáu gắt, chán ăn, rối loạn giấc ngủ, nhiệt độ cơ thể tăng, thường xuyên cọ xát tai vào hai bên răng, sưng nướu, viêm nướu và thích mân mê. cho Nhai cái gì đó.
Theo một nghiên cứu năm 2015 của Mahtab Memarpour và cộng sự, có tới 99,2% trẻ có nhiều hơn 2 biểu hiện khi mọc răng. Trong số này, chảy nước dãi là một trong những dấu hiệu phổ biến nhất khi trẻ mọc răng. Tình trạng viêm nướu do quá trình mọc răng làm tăng tiết nước bọt. Quá nhiều nước bọt có thể khiến trẻ ho hoặc dễ nôn trớ. Tuy nhiên, nếu trẻ không có các biểu hiện cảm cúm như ho, sốt cao… thì không cần lo lắng về các biểu hiện như vậy… Ngoài ra, khi nước bọt tiếp xúc với vùng da quanh miệng, nước dãi chảy ra có thể gây phát ban trên Vì vậy, trẻ em được khuyến cáo chú ý vệ sinh răng miệng và cằm, đề phòng phát ban.
Hầu hết trẻ em thích nhai hoặc mút ngón tay cái để giảm kích ứng nướu. Hoạt động cắn và nhai sẽ giúp trẻ giảm bớt áp lực khi mọc răng. Tuy nhiên, nó cũng là nguyên nhân gây ra nhiễm trùng ở đồ vật hoặc ngón tay của trẻ - một yếu tố có thể dẫn đến tiêu chảy.
Nhiều bậc cha mẹ nhận thấy trẻ mọc răng có dấu hiệu sốt. Hầu hết các nghiên cứu chỉ ra rằng nhiệt độ cơ thể của trẻ sơ sinh tăng nhẹ trong quá trình mọc răng chứ không phải là một cơn sốt thực sự. Nghiên cứu của Carla Massignan năm 2016 cho thấy, thân nhiệt của trẻ trước khi mọc răng khoảng 36,9ºC đến 37,1ºC, đến ngày mọc răng thân nhiệt trung bình của trẻ khoảng 37,6ºC. Việc mọc răng có thể khiến nhiệt độ cơ thể tăng nhẹ, đặc biệt là vào những ngày trẻ mọc răng và sẽ giảm dần cho đến khi răng mọc hoàn toàn. Con bạn có thể bị sốt nhẹ và sẽ tự khỏi sau vài ngày. Sốt thực sự có thể là do những thay đổi trong quá trình phát triển của trẻ, chẳng hạn như khả năng miễn dịch suy yếu hoặc dấu hiệu của bệnh tật. Một số trường hợp trẻ có biểu hiện mọc răng kèm theo sốt cao kéo dài trên 2 ngày thì cần phải có sự can thiệp của bác sĩ chuyên khoa.
Chăm sóc đúng cách khi trẻ mọc răng
Trong giai đoạn trẻ mọc răng, cần đảm bảo chế độ ăn uống đầy đủ và khoa học của trẻ. Các loại thực phẩm như sữa, sữa chua, tôm, cua, cá, rau xanh, rau củ quả tươi cung cấp lượng lớn canxi cho sự phát triển răng miệng của trẻ.
Để giảm các triệu chứng đau nhức khi mọc răng ở trẻ, người ta áp dụng nhiều phương pháp khác nhau như quấn trẻ, ôm trẻ, xoa nhẹ nướu bằng gạc ẩm sạch, cho trẻ ngậm núm vú giả hoặc núm vú giả. Thức ăn của trẻ nên được hầm nhừ và mềm, tốt nhất là ở dạng cháo hoặc súp, trẻ chỉ cần nuốt mà không cần nhai. Khi ăn trái cây, cha mẹ nên vắt lấy nước để nguội một chút sẽ giảm thiểu cơn đau nhức, đồng thời đồ uống hơi lạnh sẽ khiến nướu của bé bớt sưng và đau hơn.
Các bà mẹ đang cho con bú có thể cho con bú thường xuyên hơn trong khi trẻ mọc răng để cung cấp các chất dinh dưỡng cần thiết cho trẻ, điều này cũng có thể giúp trẻ bình tĩnh hơn và giảm quấy khóc.
Một số cha mẹ cho trẻ ăn kẹo hoặc ngậm núm vú giả nhúng mật ong để làm dịu cơn đau. Trên thực tế, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng đồ ngọt, mật ong hay đường không làm giảm cơn đau mà còn làm tăng nguy cơ sâu răng ở trẻ.
Việc vệ sinh răng miệng cho trẻ là vô cùng quan trọng trong giai đoạn trẻ mọc răng. Đối với trẻ dưới 1 tuổi, cha mẹ nên dùng gạc thấm nước muối để lau cẩn thận răng, nướu, lưỡi cho trẻ. Từ 1-3 tuổi, cha mẹ chải răng cho trẻ với lượng nhỏ bằng hạt đậu bằng bàn chải trẻ em và kem đánh răng trẻ em phù hợp với từng giai đoạn của trẻ, dùng chỉ nha khoa để loại bỏ thức ăn bám trong kẽ răng. Bàn tay và đồ chơi của trẻ phải luôn được giữ sạch sẽ. Khi trẻ chảy nhiều nước dãi, cha mẹ nên thường xuyên lau miệng và cằm cho trẻ, hoặc có thể cho trẻ đeo yếm trước ngực để đảm bảo nước bọt không làm ướt ngực trẻ.
Những lưu ý khi trẻ mọc răng và thay răng vĩnh viễn
Từ 6-12 tuổi là giai đoạn chuyển tiếp giữa răng rụng và răng vĩnh viễn hay còn gọi là giai đoạn mọc răng hỗn hợp của trẻ. 20 chiếc răng rụng đi nhường chỗ cho 20 chiếc răng vĩnh viễn. Những vấn đề bất ổn xảy ra trong giai đoạn này có thể ảnh hưởng đến thẩm mỹ và sức khỏe răng miệng của trẻ sau này.
Thứ tự thay răng là răng rụng đầu tiên rụng trước, sau đó răng vĩnh viễn mọc theo thứ tự như răng rụng. Nếu bạn gặp vấn đề về răng sữa bị rụng quá sớm hoặc quá muộn, răng vĩnh viễn mọc không theo trình tự, khoảng trống giữa hai răng cửa vĩnh viễn khi mọc, quá nhiều hoặc mất răng, hình dạng không đều, v.v. , cấu trúc, màu sắc hay cách sắp xếp, nhớ đưa trẻ đi khám răng để tránh những sai lệch về răng của trẻ sau này.
Ngoài ra, trong thực đơn dinh dưỡng hàng ngày, chú ý bổ sung những thực phẩm nhiều chất xơ, dai như thịt bò, cà rốt, rau xanh, ngô, các loại hạt, trái cây… giúp phát triển nướu, hàm, cơ mặt, đồng thời kích thích thay và răng vĩnh viễn diễn ra tốt đẹp.
Cha mẹ cần theo dõi trẻ để tránh các thói quen xấu như mút ngón tay cái, đẩy lưỡi, tác động răng bằng lưỡi, nghiến răng, thở bằng miệng, ăn quá nhiều thức ăn chứa nhiều đường. Những việc làm tưởng chừng như vô hại này lại vô tình tạo nên những dị tật về răng miệng như răng lệch lạc, răng hô, móm, răng bị tổn thương, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập dẫn đến sâu răng, viêm nướu.
Trong giai đoạn trẻ thay răng và mọc răng vĩnh viễn, cha mẹ nên giúp trẻ hình thành ý thức giữ gìn vệ sinh răng miệng. Xin nhắc lại, hãy tập cho trẻ thói quen đánh răng 3 lần mỗi ngày, đặc biệt là chải lưỡi mềm và chải lưỡi khi trẻ thức dậy vào buổi sáng và trước khi đi ngủ. Cho trẻ sử dụng chỉ nha khoa và nước súc miệng để loại bỏ các mảnh vụn thức ăn và mảng bám khỏi các khu vực mà bàn chải đánh răng không thể chạm tới. Cha mẹ nên cho trẻ đi khám răng định kỳ 6 tháng/lần để nha sĩ theo dõi và can thiệp kịp thời khi răng trẻ mọc lệch lạc hoặc mắc bệnh lý.
Trung tâm Nha khoa Nhân Tâm