Gãy xương hàm có nguy hiểm không? Cách điều trị như thế nào?

Gãy xương hàm là gì?

Gãy xương hàm là tình trạng xương hàm bị phá vỡ, mất đi tính liên tục vốn có do chịu tác động của một lực mạnh. Chấn thương này có thể xảy ra ở hai vị trí chính là xương hàm trên và xương hàm dưới.

Gãy xương hàm gây ra nhiều phiền toái cho bệnh nhân, ảnh hưởng lớn đến khả năng ăn uống, nói chuyện và sinh hoạt hàng ngày. Tình trạng này đòi hỏi sự can thiệp kịp thời để phục hồi chức năng và tránh các biến chứng nghiêm trọng.

Gãy xương hàm gây ra nhiều phiền toái cho bệnh nhân

Các biểu hiện của gãy xương hàm

Khi xương hàm bị gãy, bệnh nhân thường cảm thấy đau đớn, đặc biệt là khi thực hiện các cử động của miệng như nói chuyện, nhai hay cười. Tùy vào vị trí gãy và mức độ nghiêm trọng của chấn thương, các triệu chứng đi kèm có thể bao gồm:

• Mặt bị sưng, bầm tím: Xung quanh vùng hàm, má và cằm có thể xuất hiện sưng tấy và bầm tím do vỡ mạch máu và tổn thương mô mềm.
• Miệng, mũi chảy máu: Khi xương hàm bị gãy, có thể làm tổn thương các mạch máu trong miệng hoặc mũi, gây chảy máu từ miệng hoặc mũi.
• Khó thở, nghẹt thở: Gãy xương hàm nặng có thể dẫn đến tình trạng tắc nghẽn đường thở, làm bệnh nhân khó thở hoặc nghẹt thở.
• Đau nhức tai: Cảm giác đau hoặc nhức ở tai cũng là một dấu hiệu phổ biến do xương hàm và cấu trúc tai có mối liên hệ gần gũi.
• Răng bị sứt mẻ, lung lay: Xương hàm gãy có thể gây tổn thương đến răng, khiến chúng bị sứt mẻ, lung lay hoặc thậm chí rụng.

Khi xương hàm bị gãy, bệnh nhân thường cảm thấy đau đớn

Một bên vùng mặt bị tê hoặc mất cảm giác: Tổn thương đến dây thần kinh có thể gây mất cảm giác hoặc tê bì ở một bên mặt, đặc biệt là xung quanh vùng cằm và miệng.

Nguyên nhân dẫn đến gãy xương hàm

Gãy xương hàm chủ yếu do các nguyên nhân chấn thương và tai nạn, có thể kể đến những nguyên nhân phổ biến như:

• Tai nạn giao thông: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất, chiếm khoảng 60-70% các trường hợp gãy xương hàm, đặc biệt là tai nạn đường bộ. Các tác động mạnh từ va chạm trong các vụ tai nạn có thể gây gãy xương hàm và tổn thương các cơ quan xung quanh.
• Tai nạn lao động: Những người làm việc trong môi trường nguy hiểm, như ngành cơ khí, xây dựng, hoặc các công việc có tính chất mạo hiểm khác, có nguy cơ cao bị chấn thương xương hàm. Các tai nạn trong quá trình làm việc, như rơi vật nặng hoặc bị va chạm với các công cụ, có thể dẫn đến gãy xương hàm.
• Tai nạn sinh hoạt: Các hoạt động hàng ngày, chẳng hạn như va chạm, té ngã, hoặc bị vật dụng rơi trúng, cũng có thể gây tổn thương đến xương hàm, từ việc nứt cho đến gãy xương nghiêm trọng.
• Chấn thương khi luyện tập thể thao: Gãy xương hàm là một chấn thương khá phổ biến ở các vận động viên tham gia các môn thể thao có tính chất va chạm mạnh hoặc nguy hiểm, như bóng đá, quyền anh, võ thuật, hoặc thể thao mạo hiểm khác. Các cú đánh mạnh hoặc va chạm trong khi thi đấu có thể gây gãy xương hàm.

Gãy xương hàm có thể do tai nạn lao động

Gãy xương hàm có nguy hiểm không?

Gãy xương hàm có thể nguy hiểm nếu không được điều trị đúng cách và kịp thời. Một số rủi ro có thể gặp phải khi bị gãy xương hàm bao gồm:

• Chảy máu nhiều: Xương hàm nằm gần các mạch máu quan trọng, vì vậy khi gãy, có thể gây chảy máu ồ ạt, đe dọa đến tính mạng nếu không được cầm máu nhanh chóng.
• Tổn thương các cơ quan xung quanh: Xương hàm gãy có thể tác động đến các bộ phận khác như răng, nướu, cơ miệng, mắt, mũi và thậm chí là não nếu vết gãy nghiêm trọng.
• Tổn thương dây thần kinh: Xương hàm bị gãy có thể gây tổn thương các dây thần kinh xung quanh, có thể dẫn đến tình trạng tê liệt vùng da dưới mắt và dẫn đến chứng song thị - là tình trạng người bệnh nhìn một vật thành hai.
• Mất khả năng nhai và nói: Gãy xương hàm có thể làm mất khả năng nhai, ăn uống và phát âm bình thường, ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày và chất lượng cuộc sống.
• Nhiễm trùng: Nếu vết gãy không được xử lý đúng cách, có thể dẫn đến nhiễm trùng, làm tổn thương mô mềm và có nguy cơ lan rộng vào các bộ phận khác của cơ thể, khiến thời gian điều trị kéo dài.

Gãy xương hàm có thể nguy hiểm nếu không được điều trị đúng cách và kịp thời

Những cách xử lý khi bị gãy xương hàm

Khi gặp phải chấn thương nghiêm trọng khiến xương hàm bị gãy, việc xử lý kịp thời là rất quan trọng để giảm đau đớn và ngăn ngừa các biến chứng. Dưới đây là những bước bạn nên thực hiện:

• Chườm đá: Để giảm đau và sưng tấy, bạn có thể chườm đá lên vùng mặt bị chấn thương. Nhiệt độ lạnh từ đá sẽ giúp làm tê mạch máu và dây thần kinh, từ đó giảm cảm giác đau và hạn chế sưng tấy trước khi đến bác sĩ.
• Không nắn chỉnh khớp hàm: Một sai lầm phổ biến là tự ý nắn chỉnh khớp hàm khi xương bị gãy. Tuy nhiên, điều này có thể làm tình trạng thêm nghiêm trọng. Bạn không nên cố gắng nắn chỉnh hàm mà hãy để bác sĩ thực hiện việc này một cách chính xác.
• Cố định hàm: Để tránh tình trạng hàm bị lệch hoặc di chuyển, bạn có thể sử dụng dải băng để cố định hàm và đỉnh đầu. Điều này sẽ giúp giữ xương hàm ở vị trí cố định, tránh làm tổn thương thêm đến các mô xung quanh.
• Bảo quản mảnh xương hàm gãy: Nếu mảnh xương hàm gãy hoặc rớt ra ngoài, bạn nên nhặt và bảo quản chúng một cách nguyên vẹn. Đặt chúng trong một chiếc khăn sạch hoặc trong nước muối sinh lý và mang đến bác sĩ để có thể đánh giá tình trạng và điều trị hiệu quả.

Chườm đá để giảm đau và sưng tấy

Việc xử lý đúng cách ngay từ ban đầu có thể giúp giảm thiểu các tổn thương thêm và tạo điều kiện tốt nhất cho quá trình hồi phục sau này.

Xem thêm: Kem đánh răng than hoạt tính có tốt không?

Các biện pháp điều trị gãy xương hàm

Sau khi thăm khám và chẩn đoán, bác sĩ sẽ chỉ định các biện pháp điều trị phù hợp cho từng trường hợp gãy xương hàm. Dưới đây là các phương pháp điều trị chính:

Điều trị chỉnh hình

Chỉnh hình trong miệng là phương pháp phổ biến và có hiệu quả cao trong hầu hết các trường hợp gãy xương hàm, đặc biệt là khi gãy ở vùng có răng và bị lệch không quá nhiều. Phương pháp này sử dụng các kỹ thuật như đeo máng chỉnh hình, dây thép hay nẹp để cố định xương hàm trong khi quá trình lành vết gãy diễn ra.

Nắn chỉnh xương gãy

Bác sĩ sẽ tiến hành cố định xương gãy và nắn chỉnh bằng tay hoặc lực kết hợp. Tùy vào mức độ nghiêm trọng của chấn thương, bác sĩ có thể sử dụng các phương pháp cố định từ trong miệng, chẳng hạn như dây thép, nẹp hoặc máng, hoặc áp dụng các khí cụ từ ngoài miệng như băng cố định hoặc đai đầu. Phương pháp này giúp đảm bảo xương hàm được cố định và duy trì trong đúng vị trí để quá trình lành thương diễn ra tốt hơn.

Phương pháp điều trị gãy xương hàm

Điều trị phẫu thuật

Phẫu thuật sẽ được chỉ định cho những trường hợp đặc biệt như bệnh nhân có nhiều răng lung lay, bệnh nhân mất nhiều răng, hoặc trẻ em chưa thay răng sữa. Phương pháp chỉnh hình trong miệng sẽ không mang lại hiệu quả khi xương hàm bị lệch quá nhiều hoặc không còn sự tiếp xúc giữa hai đầu gãy. Các kỹ thuật phẫu thuật bao gồm:

• Phẫu thuật cố định xương hàm bằng chỉ thép: Đây là phương pháp lâu đời, được sử dụng từ năm 1847. Bác sĩ sẽ dùng chỉ thép để khâu kết hợp xương, giúp xương hàm ổn định và hỗ trợ quá trình làm lành vết gãy.
• Phẫu thuật cố định xương hàm bằng nẹp vít: Phương pháp này sử dụng các loại nẹp vít hiện đại để cố định xương. Hiện nay có nhiều loại nẹp vít với các tác động khác nhau loại vít tạo sức ép đầu gãy, loại vít tạo sức ép dọc trục, loại vít tạo sức ép lệch trục, loại vít xuyên ép, nẹp vít nhỏ.

Các chất liệu chế tạo nẹp vít thường là vitallium, tantalium, và zirconium, là những kim loại có thể tồn tại lâu dài trong cơ thể mà không gây tác dụng phụ. Còn có loại nẹp vít tự tiêu được tổng hợp từ phản ứng polyme hóa các dẫn xuất cacbon tự nhiên, có ưu điểm vượt trội như không độc hại, không biến dạng, và không ăn mòn.

Gãy xương hàm mặt bao lâu thì khỏi?

Thời gian hồi phục sau khi gãy xương hàm thường kéo dài từ 4 đến 6 tháng. Tuy nhiên, thời gian này có thể thay đổi tùy thuộc vào mức độ gãy xương và phương pháp điều trị được áp dụng.

Nếu xương hàm bị gãy ở mức độ nhẹ, thời gian phục hồi có thể ngắn hơn. Ngoài ra, cơ địa của từng người, cùng với việc chăm sóc và tuân thủ chỉ định của bác sĩ, cũng ảnh hưởng đáng kể đến quá trình hồi phục của xương hàm.

Biện pháp phòng ngừa gãy xương hàm

Xương hàm đóng vai trò quan trọng trong cấu trúc khuôn mặt, chức năng ăn nhai và phát âm. Vì vậy, việc bảo vệ và chăm sóc xương hàm là rất cần thiết.

• Tránh các vận động mạnh và tham gia các trò chơi mạo hiểm: Bạn nên tránh các vận động mạnh hay tham gia các trò chơi mạo hiểm mà không có đồ bảo hộ và người giám sát. Các hoạt động này có thể làm tăng nguy cơ chấn thương cho xương hàm.
• Tuân thủ các quy định về an toàn lao động và giao thông: Bạn cần đảm bảo sử dụng đồ bảo hộ phù hợp trong các công việc có nguy cơ cao hoặc khi tham gia giao thông.
• Hạn chế ăn thực phẩm quá cứng: Tránh việc ăn nhai các loại hạt cứng vì chúng có thể làm mẻ răng, thậm chí gây nứt hoặc gãy xương hàm.

Hạn chế ăn các thực phẩm cứng

• Bổ sung thực phẩm tốt cho xương: Tăng cường ăn uống các loại thực phẩm tốt cho xương trong chế độ ăn uống, đồng thời hạn chế các thực phẩm chứa quá nhiều chất béo không tốt cho xương.
• Vệ sinh răng miệng đúng cách: Vệ sinh răng miệng sạch và đúng cách hàng ngày và duy trì thói quen thăm khám nha khoa định kỳ 6 tháng một lần để phát hiện và điều trị các vấn đề về răng miệng từ sớm.

Như vậy, gãy xương hàm không phải là chấn thương nhẹ, và có thể gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe và thẩm mỹ. Khi có triệu chứng chấn thương vùng hàm, bạn nên thăm khám y tế kịp thời để được điều trị đúng cách.